به گزارش خبرساز ایران، پژوهشگران حوزه علوم اجتماعی معتقدند که اگرچه «سیاه نمایی» در خصوص کاهش امر ازدواج اشتباه است اما می توان گفت شرایط فعلی ازدواج در کشور به مرز «بحران» رسیده است چراکه کاهش ازدواج جوانان در مناطقی که از لحاظ شرایط اقتصادی، ساکنین آن در وضعیت “مطلوبی” قرار دارند نشان می دهد بر خلاف افکار عمومی که همواره بحث عدم ازدواج را به مسائل اقتصادی مانند بیکاری، نداشتن شغل مناسب و مشکلات اقتصادی پیوند می‌زنند، مسائلی فرای امور اقتصادی نیز در امر ازدواج دخیل است و در این راستا باید بر روی افکار عمومی کار کرد.
درواقع فارغ از شرایط اقتصادی موجود که باعث شده بسیاری از جوانان عطای ازدواج را به لقایش ببخشند و بیخیال تشکیل زندگی مشترک شوند، آنطور که از شواهد میدانی و البته داده‌های پیمایش‌های انجام شده پیداست، اگرچه میل به ازدواج در تمام جوانان وجود دارد اما نگرش بخشی از جوانان کشور (ولو اندک) به ازدواج از حالت “ارزش” و امری “ضروری” خارج شده و عده‌ای تحت شرایط اقتصادی و خانوادگی فوق مطلوب نیز حاضر به ازدواج نیستند.
۶۰ درصد جوانان ازدواج را امری «ضروری» می بینند
حدیث میرزامحمدی، پژوهشگر حوزه علوم اجتماعی با اشاره به پیمایش مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، به ایسنا گفت: بر اساس نتایج این پیمایش که در اسفند ۱۳۹۷ با هدف بررسی دیدگاه جوانان کشور در خصوص ازدواج و تشکیل خانواده انجام شده و جامعه آماری آن شامل جوانان ۱۸ تا ۳۴ ساله «مجرد» کشور با تعداد نمونه ۳۰۲۱ نفر در مناطق شهری و روستایی انجام شد، اگرچه ۶۰.۱ درصد از جوانان معتقدند ازدواج کردن در زندگی یک «ضرورت» است و «موافق» امر ازدواج هستند اما ۳۸.۹ درصد جوانان نیز اینطور اعلام کرده‌اند که «لازم نیست» حتماً ازدواج کنند و ازدواج کردن را امری لازم و ضروری ندانسته‌اند.
وی معتقد است که گرچه همچنان خانواده برای جوانان اهمیت دارد اما انسان‌ها کنشگران فعالی هستند که عوامل مختلفی در تصمیم آنها برای انجام کاری اهمیت دارد و گاهی محدودیت‌های محیطی موجب می‌شود افراد خلاف علایق و خواستشان رفتار کنند و می توان گفت هر فرهنگ رهیافت مردم را در تطابق با محیطشان نشان می دهد.
تفکر «ضروری نبودن ازدواج» در جوانان تحصیل کرده بیشتر است
این پژوهشگر با بیان اینکه با توجه به داده‌های ایسپا، نگرش دخترها و پسرها و همچنین گروه‌های مختلف سنی به ضرورت ازدواج تقریباً مشابه اما نگاه به ازدواج به عنوان یک ضرورت بین گروه‌های مختلف تحصیلی متفاوت است، ادامه داد: نتایج این پیمایش نشان می‌دهد که جوانان دارای تحصیلات دانشگاهی با آمار ۴۱.۳ درصدی بیش از جوانان فاقد تحصیلات دانشگاهی با آمار ۳۶.۵ درصدی معتقدند که لازم نیست حتماً ازدواج کنند. البته ضروری ندانستن ازدواج به معنای عدم تمایل به ازدواج نیست بلکه به این معناست که این جوانان ازدواج را مرحله‌ای حتمی از زندگی یک فرد نمی‌دانند.
افزایش سن و کاهش تمایل به ازدواج
میرزا محمدی با استناد به داده‌های یاد شده اینطور گفت که هرچه سن جوانان مجرد بالاتر می‌رود و تعداد سال‌های بیشتری از تجرد آنها می‌گذرد، تمایل آنها به ازدواج کمتر می‌شود، در ادامه افزود: ۴.۳ درصد از جوانان در پاسخ به این سوال که “در مورد ازدواج در آینده چه تصمیمی دارید؟” گفته‌اند اصلاً ازدواج نخواهند کرد که این میزان بین پسرها ۵.۲ درصد و بین دخترها ۳.۵ درصد بوده است. ۲۵.۲ درصد نیز مطمئن نبوده‌اند که ازدواج کنند و ۶۸.۳ درصدگفته‌اند یک‌روزی ازدواج خواهند کرد.
دلایل متفاوت دختران و پسران برای ازدواج نکردن
به گفته وی و مطابق با داده‌های یاد شده، مهمترین دلیل جوانان مجرد شرکت کننده در این پیمایش برای اینکه هنوز ازدوج نکرده‌اند، «نیافتن همسر دلخواه» بوده است.
این پژوهشگر حوزه علوم اجتماعی درباره دلایل جوانان برای ازدواج نکردن تصریح کرد: ۴۹.۱ درصد از جوانان و درواقع حدود نیمی از جوانان ” نیافتن همسر دلخواه”، ۳۴.۹ درصد ” بالا بودن هزینه‌های زندگی مشترک”، ۳۰.۴ درصد ” نداشتن شغل”، ۲۶.۳ درصد ” ترس از ازدواج ناموفق” را دلایل تجردشان اعلام کرده‌اند. نکته قابل توجه این است که درصد «ترس از ازدواج» در قیاس با پیمایش دیگری که در سال ۹۲ و در این زمینه انجام شده بود حدود ۶ درصد افزایش پیدا کرده است.
میرزا محمدی همچنین درباره تفاوت در دلایل عدم ازدواج دختران و پسران جوان، افزود: مهمترین دلایل تجرد دختران به ترتیب، نیافتن همسر دلخواه با ۵۹.۴ درصد، ترس از ازدواج ناموفق با ۳۵.۴ درصد، بی‌اعتمادی به جنس مخالف با ۲۴.۷ درصد و مردد بودن در تصمیم‌گیری با ۲۴.۶ درصد بوده است. اما مهمترین دلایل پسرها برای عدم ازدواج بیشتر مربوط به مسائل اقتصادی است که از جمله این دلایل می‌توان به بالابودن هزینه زندگی مشترک با ۴۷.۴ درصد، نداشتن شغل با ۴۵.۹ درصد و نیافتن همسردلخواه با ۳۹.۸ درصد و بالابودن هزینه تشریفات ازدواج با ۲۸.۷ درصد اشاره کرد.
میانگین سن مطلوب برای ازدواج از حرف تا واقعیت
به گفته این پژوهشگر همچنین جوانان در پژوهش یاد شده عنوان کرده‌اند که میانگین سن مطلوب برای ازدواج آقایان را حدود ۲۸ سال و برای خانم‌ها حدود ۲۳ سال می‌دانند و سنین بالا برای ازدواج چندان مورد توجه نیست اما در عین حال عملا شاهد افزایش سن ازدواج و تجرد هستیم و درواقع نوعی فاصله بین ارزش‌ها و عمل جوانان در حال شکل گیری است.
وی معتقد است که علت شکل‌گیری فاصله یاد شده و ایجاد تغییرات در سن ازدواج، بیش از آنکه برآمده از نگرش مردم باشد ناشی از شرایط بیرونی مانند مسائل اقتصادی و اجتماعی جامعه است که ابزارهای لازم برای اهداف جوانان در اختیارشان قرار نمی‌دهد و از این رو ممکن است هرچه به جلو حرکت کنیم فاصله بین ارزش‌ها و رفتارهای جوانان بیشتر شود.
ملاک “همسر دلخواه” برای بیشتر دختران “شغل” و “درآمد” است
میرزا محمدی با یادآوری اینکه مطابق با پیمایش یاد شده مهمترین دلیل پسران جوان برای ازدوج نکردن “بالابودن هزینه زندگی مشترک” و” نداشتن شغل” بوده است، خاطر نشان کرد: نتایج پیمایش که برآمده از نظرات جوانان مجرد هست نشان می‌دهد اقتصاد جایگاه مهمی در تجرد جوانان دارد. نزدیک به ۶۰ درصد دختران نیز مهمترین دلیل تجردشان را نیافتن همسر دلخواه عنوان کرده‌اند که با توجه به ملاک‌های مهمشان برای ازدواج، درصد قابل توجهی از شرایط مورد نظر آنها برای دلخواه بودن همسر به ملاک شغل و درآمد مناسب اختصاص دارد.
این پژوهشگر حوزه علوم اجتماعی با تاکید بر اینکه اقتصاد تنها دلیل تجرد جوانان نیست و نباید سهم عوامل دیگر را نادیده گرفت، افزود: ۳۵ درصد دختران مجرد ما ترس از ازدواج ناموفق دارند که ضرورت توجه به حمایت‌های قانونی از زنان در حوزه خانواده می‌تواند موثر باشد. نزدیک به ۲۵ درصد دخترانمان به دلیل بی‌اعتمادی به جنس مخالف ازدواج نکرده‌اند و البته این موضع با درصد کمتر یعنی حدود ۱۳ درصد بین پسرها نیز وجود داشته است. باز هم حدود ۲۵ درصد دختران گفته‌اند دلیل تجردشان مردد بودن در تصمیم گیری است و عوامل دیگری که از سوی جوانان مطرح شده که جنس اقتصادی ندارند و ازاین رو توجه به گروه‌های فکری مختلف جامعه و سیاستگذاری برای طبقات مختلف امری ضروری به نظر می‌رسد.
به گزارش ایسنا، به گفته کارشناسان یکی از مهمترین دلایل بالا رفتن سن ازدواج مسائل اجتماعی است چراکه تشکیل خانواده برای فرد مسئولیت اجتماعی به همراه دارد که باید به آن متعهد باشد، اما مشکل این است که جامعه در روند رو به جلوی خود در حال تغییر ارزشهاست و در این روند برخی افراد مسئولیت‌های اجتماعی دیگر را ارجح بر ازدواج می دانند و تشکیل خانواده را خیلی مهم قلمداد نمی‌کنند.
درواقع امروزه افراد برای تشکیل خانواده تامل می کنند و جامعه‌ای که در آن جوانان برای ازدواج و تشکیل خانواده تامل کرده و محاسبه سود و زیان می کنند، اقبال کمتری به این امر نشان خواهد داد و این تامل گری در امر ازدواج جوانان را از ازدواج کردن دور می کند.
جامعه‌شناسان معتقدند بعضا دلایل ذهنی و انگیزه‌هایی در جوانان وجود دارد که منجر به کاهش ازدواج شده است که از جمله آنها می‌توان به مشاهده زندگی دیگران و دشواری‌های آنها، مشاهده حجم طلاق و گسترش آن و … اشاره کرد و لازم است برای اصلاح این نگرش ها فرهنگ سازی شود.
ثبت دیدگاه