به گزارش خبرساز ایران، مشاغل ساختمانی یکی از سخت‌ترین و البته خطرناک‌ترین حوزه‌های کارگری است که تحت هر شرایطی این افراد جزء آسیب پذیرترین قشر جامعه محسوب می شوند. مصدومیت‌های شدید بدنی، نقص عضو یا فوت از جمله آسیب‌هایی هستند که کارگران ساختمانی را تهدید می‌کنند. بیشتر از گذشته این افراد نیازمند حمایت و تسهیلات سازمان‌های بیمه گر هستند، سازمان تامین اجتماعی به عنوان متولی بزرگ ارائه خدمات به قشر‌های مختلف جامعه، خدمات و حمایت‌های بیمه‌ای را برای کارگران ساختمانی فراهم کرده است.
همچنین این مشاغل شامل مواردی چون آرماتوربند، اسکلت‌ساز، لوله‌کش و نصاب وسایل بهداشتی، نقشه‌بردار، نقاش ساختمان، برق‌کار ساختمان، کاشی‌کار، نگهداری بتن، لوله‌کش گاز خانگی و تجاری، قالب‌بند و کفراژبند، سنگ کار، گچ کار، عایق‌کار رطوبتی و آسفالت‌کار ابنیه، بنای سفت‌کار، بتن ساز و بتن ریز، در و پنجره‌ساز پروفیل است.
کارگران ساختمانی به واسطه شرایط شغلی اشان به کارگران فصلی معروف هستند و جامعه آماری آن‌ها افراد زیادی را در بر می‌گیرد، این افراد بر خلاف سایر گروه‌های شغلی نیز از حمایت‌های ویژه‌ای برخوردار نیستند و انتظار می‌رود که با بهبود شرایط شغلی آن‌ها و ارتقای سطح خدمات فعلی بیمه از این افراد پشتیبانی بیشتری صورت گیرد.
گفتنی است؛ با تمام خدمات و شرایطی که سازمان‌های مختلف بیمه گر از جمله سازمان تامین اجتماعی برای کارگران مشاغل ساختمانی فراهم کرده اند این افراد از بیمه اجتماعی خود رضایت کافی ندارند و به نظر می‌رسد سازمان تامین اجتماعی برای افزایش سطح کیفیت حمایت خود از کارگران ساختمانی باید تلاش بیشتری انجام دهد.
در این گزارش به جزئیات بیمه کارگران ساختمانی پرداخته شده و سعی شده تا به پر تکرار‌ترین سئوالات افراد در حوزه کارگری پاسخ داده شود.
محمد محمدی مدیرکل نامنویسی و حساب های انفرادی سازمان تامین اجتماعی اظهار کرد: تمام کارگران شاغل در کارهای ساختمانی اعم از ایجاد یا توسعه ساختمان، تجدید بنا، تعمیرات اساسی یا تخریب اگر در امور ذکر شده مشغول به فعالیت باشند، مشمول قانون بیمه های اجتماعی کارگران ساختمانی می شوند.
وی افزود: حق بیمه کارگران ساختمانی، ۳۰ درصد است که ۷ درصد آن توسط بیمه شده باید پرداخت شود و ۲۰ درصد شامل محل پروانه ساختمانی و ۳ درصد سهم دولت خواهد شد، کارگران ساختمانی تنها با یک تفاوت همانند بیمه شدگان اجباری مشمول قانون تامین اجتماعی هستند، آن هم اینکه ۳ درصد بیمه بیکاری برای این دسته از افراد محاسبه نخواهد شد.
کارگران ساختمانی زیر چتر بیمه های اجتماعی
محمدی بیان کرد: بیمه کارگران ساختمانی در دسته بیمه های اجباری قرار ندارد و همانند قالیبافان، رانندگان حمل و نقل عمومی، درون و برون شهری در زیر مجموعه بیمه های اجتماعی قرار دارد.
وی ادامه داد: قانون بیمه کارگران ساختمانی در سال ۸۶ تدوین شد و شامل دو بخش است، کارگران ساختمانی که مشمول قانون سال ۸۶ و بعد از آن قرار نگرفته اند کماکان می‌توانند از مزایا و تسهیلات قانون سال ۵۲ استفاده کنند.
تمام کارگران ساختمانی مشمول قانون تامین اجتماعی هستند
وی افزود: تا زمانی که کارگران مشمول این قانون نیستند، کماکان قانون سال ۵۲ شامل حال آن‌ها خواهد بود، به این ترتیب همه کارگران ساختمانی اعم از اینکه مشمول قانون سال ۸۶ باشند یا خیر، تحت پوشش قانون تامین اجتماعی هستند.
محمدی گفت: در حال حاضر هنوز تعدادی از کارگران برای استفاده از مزایای بیمه کارگری در نوبت هستند، اگر این افراد در امور ساختمانی اشتغال داشته باشند و در حین کار برای آن ها اتفاقی بیفتد، سازمان تامین اجتماعی از حیث خدمات تمام تسهیلات قانونی را به کارگر خواهد داد، همچنین اگر فرد در حادثه ای مصدوم شود و یا فوت کند، تمام مزایای قانونی را همانند سایر بیمه شدگان دریافت خواهد کرد.
محمدی اظهارکرد: قانون به کارگران ساختمانی اجازه داده تا در سازمان آموزش فنی و حرفه ای آموزش ببیند و گواهینامه مهارت را کسب کنند و در نوبت قرار بگیرند، یکی از فعالیت های سازمان آموزش فنی و حرفه ای این است که برای تمام افرادی که در امور ساختمانی یا غیر ساختمانی اشتغال دارند، متناسب با وضعیت جامعه برنامه آموزشی در نظر دارد و گواهینامه مهارت فنی صادر می کند.
۸۳۵ هزار کارگر ساختمانی تحت پوشش تامین اجتماعی
وی در خصوص اینکه تا به امروز چه تعداد کارگر تحت عنوان بیمه کارگران ساختمانی از مزایای این بیمه برخوردار هستند گفت: از ابتدای اجرای قانون که بین بازه زمانی اردیبهشت ماه سال ۸۹ تا پایان سال ۹۹ است، ۸۳۵ هزار نفر تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی هستند، این تعداد کارگر ساختمانی با پرداخت حق بیمه ۷ درصد ماهیانه از تمامی مزایای قانونی تامین اجتماعی برخوردار هستند، همچنین حدود ۳۰۰ هزار نفر پشت خط سامانه رفاهی ثبت نام کرده اند و در نوبت این بیمه منتظر مانده اند.
محمدی بیان کرد: این افراد، کسانی هستند که احتمالا به غیر از اشتغال در امور ساختمانی در سایر مشاغل هم فعالیت دارند، اما در سامانه رفاهی وزارت رفاه نیز ثبت نام کرده اند، اگر قانون به سازمان تامین اجتماعی اجازه دهد و محدودیت های منابع حل شود، کارگران ساختمانی به تدریج مشمول قانون تامین اجتماعی خواهند شد.
وی ادامه داد: کارگران ساختمانی تا قبل از سال ۸۶ تنها در مقابل حوادث ناشی از کار بیمه بودند، اما بر اساس قانون ۸۶ همانند کارگران اجباری تلقی خواهند شد، ۷ درصد سهم بیمه شده توسط فرد (کارگر ساختمانی) پرداخت می‌شود و درصد سهم کارفرما هم قرار است از مجموع عوارض ساختمانی وصول شود.
تهدیدی به نام کسری منابع برای سازمان تامین اجتماعی
محمدی گفت: سازمان تامین اجتماعی بیش از ۱۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان کسری منابع دارد، این موضوع باعث شده تا بخشی از کارگران بیمه نشوند، اما کارگرانی که بیمه هستند از تمامی مزایای قانونی با پرداخت حق بیمه ۷ درصد همانند سایر بیمه شدگان از جمله حوادث و بیماری ها، غرامت و دستمزد، از کار افتادگی، بازنشستگی، فوت، تعهدات کوتاه مدت و سایر مزایایی که در قانون پیش بینی شده است، استفاده کنند.
مدیرکل نامنویسی و حساب‌های انفرادی سازمان تامین اجتماعی ادامه داد: حق بیمه کارگران ساختمانی طبق قانون پیش بینی شده است که باید ۷ درصد درآمد خود را پرداخت کنند، همچنین سازمان تامین اجتماعی با هماهنگی تشکل‌های کارگری دستمزد کارگران ساختمانی را در سه سطح پیش بینی کرده است.
درجه کارگری مبنای حق بیمه
وی در خصوص اینکه حق بیمه بر چه اساس مشخص خواهد شد گفت: حق بیمه کارگران ساختمانی بر اساس درجه کارگری که دارند متفاوت است و این افراد به کارگر ماهر، نیمه ماهر و ساده و به عبارت دیگر استاد کار (درجه ۱)، درجه ۲، درجه ۳ تقسیم می‌شوند.
محمدی افزود: حق بیمه کارگران ساختمانی به تربیت درجه ۱، ۲، ۳، ۵/۱، ۳/۱، ۲/۱ از حداقل حقوق ماهیانه افراد را شامل خواهد شد، بر اساس این حق بیمه، سازمان تامین اجتماعی ۷ درصد حق بیمه را از فرد دریافت می‌کند و ۲۰ درصد حق بیمه کارفرمایی از محل ۱۵ درصد مجموع عوارض صدور پروانه تامین خواهد شد.
وی بیان کرد: سازمان تامین اجتماعی متاسفانه تامین منابع مالی نشده است، امیدوار هستیم با طرحی که در مجلس مطرح شده و در صورت تصویب نهایی بخش عمده سهم کارفرمایی کارگران تامین شود و آن تعداد از کارگرانی که تا به امروز تحت پوشش قرار نگرفته اند به تدریج مشمول قانون تامین اجتماعی شوند.
کارگران ساختمانی تحت چه شرایطی می توانند بازنشسته شوند؟
محمدی در خصوص اینکه کارگران ساختمانی تحت چه شرایطی می‌توانند بازنشسته شوند گفت: کارگران ساختمانی همانند سایر بیمه شدگان مشمول قانون تامین اجتماعی می‌توانند بازنشسته شوند، کارگر ساختمانی با سابقه ده سال پرداخت حق بیمه و ۶۰ سال سن می‌تواند بازنشسته تامین اجتماعی شود، همچنین در ماده ۱۰ قانون بیمه اجتماعی ذکر شده متقاضی با شرط داشتن ۳۵ سال کامل پرداخت حق بیمه، بدون شرط سنی می‌تواند بازنشسته شود، اگر فرد با سابقه ۲۰ سال پرداخت حق بیمه باشد، در سن ۶۰ سالگی مستمری اش کامل پرداخت خواهد شد.
وی ادامه داد: افراد با سن ۶۰ سال که دارای سابقه ۱۰ سال پرداخت حق بیمه هستند، به نسبت ۱۰ روز قانون تعیین تکلیف وجود دارد و فرقی با بیمه شدگان تامین اجتماعی ندارند.
محمدی گفت: مستمری بازنشستگی افراد بر اساس متوسط دو سال آخر مشخص خواهد شد و همانند سایر افراد، بیمه شدگان مشمول قانون تامین اجتماعی قرار می‌گیرند، همچنین بر اساس تبصره ماده ۷۰۷ قانون تامین اجتماعی تعیین می‌شوند.
شرایط کارگران ساختمانی فاقد بیمه
وی افزود: اگر کارگر ساختمانی فاقد بیمه کارگران ساختمانی باشد، در صورتی که در حین کار آسیب ببیند، سازمان تامین اجتماعی مکلف است تعهدات قانونی شامل بیمارستان و هزینه های درمانی برعهده خود را بپردازد، همچنین اگر فرد، فوت کرده باشد سازمان تامین اجتماعی تعهدات بلند مدت را برای بازماندگان انجام خواهد داد.
محمدی بیان کرد: امکان پرداخت مستمری بازماندگان، برای بازماندگان کارگر فوت شده وجود دارد و افرادی که بیمه نشده اند سازمان تامین اجتماعی طبق قانون سال ۵۲ مکلف است تعهدات کوتاه مدت و بلند مدت را برای فردی که در اثر حادثه ناشی از کار ساختمانی صدمه دیده و یا فوت کرده برقرار کند.
وی ادامه داد: در خصوص کارگران ساختمانی که در اجرای این قانون بیمه شده اند، سازمان تامین اجتماعی مسئله میزان غرامت دستمزد برای حادثه ناشی از کار، از کار افتادگی، تشخیص حوادث ناشی از کار و غیر ناشی از کار را برقرار خواهد کرد که این کار بر عهده کمیسیون های پزشکی سازمان تامین اجتماعی است، همچنین پرداخت غرامت نقص مقطوع ، غرامت دستمزد، برقراری مستمری جزئی و کلی که اگر فرد کارگر ساختمانی از کار افتاده باشد همانند سایر بیمه شدگان خدمات را دریافت خواهد کرد.
سهمیه بندی کارگران ساختمانی
محمدی در خصوص رفع معضل سهمیه بندی کارگران ساختمانی گفت: طبق تبصره ۳ قانون رفع موانع اجرایی کارگران ساختمانی، اگر منابع مالی سهم کارفرمایی یعنی ۲۰ درصد تامین شود، سازمان تامین اجتماعی باید این سهمیه را دریافت کند، از سال ۹۳ تا سال ۹۹ با بیش از ۱۲ هزار میلیارد کسری منابع مواجه بودیم و این مسئله موجب شده تا محدودیتی در بحث پوشش بیمه‌ای و سهمیه ایجاد شود، برای رفع این مشکل طرح اصلاح ماده ۵ قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی در دستور کار کمیسیون امور اجتماعی مجلس شورای اسلامی قرار دارد.
وی افزود: این طرح در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به صورت ۲ شوری و با اکثریت آرا و نظر موافقین تصویب شد و در صورت انجام اصلاحات توسط کمیسیون پیش بینی می‌کنیم که بخش عمده سهم کارفرمایی کارگران ساختمانی تامین شود.
محمدی اظهار کرد: با تامین شدن سهم کارفرمایی کارگران مسئله سهمیه تقریبا برداشته خواهد شد یا به صورتی محدود خواهد شد که بتوانیم تمام کارگران ساختمانی را به تدریج تحت پوشش قانون بیمه کارگران ساختمانی قرار دهیم.
کارگران ساختمانی مبتلا به ویروس کرونا
وی در پاسخ به این سوال که آیا کارگران ساختمانی در لیست تسهیلات کرونایی هستند یا خیر گفت: کارگران ساختمانی مبتلا به بیماری کرونا تمامی تعهدات درمانی که سایر بیمه شدگان اجباری از آن برخوردار هستند را دریافت خواهند کرد، سازمان تامین اجتماعی مشکل خاصی برای تامین خدمات و تسهیلات در این راستا ندارد.
محمدی در خصوص عدم پرداخت حق بیمه کارگران ساختمانی که به نوعی کارگر فصلی محسوب می‌شوند بیان کرد: بر اساس ماده ۱ و ۳ قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی، افراد در دوره اشتغال مشمول قانون تامین اجتماعی می شوند و در دوره‌ای که کارگر ساختمانی دارای کارت مهارت فنی معتبر است، حق بیمه را بر اساس ۷ درصد مطالبه خواهیم کرد.
وی ادامه داد: برای حل مشکل کارگران فصلی هر ۴ ماه یکبار بازرسی انجام خواهد شد، در صورت عدم پرداخت حق بیمه در برخی از ماه های سال اگر اشتغال فرد به واسطه بازرسی‌های سازمان تامین اجتماعی تایید شود می‌تواند مجددا با حق بیمه ۷ درصد آن دوره را پرداخت کند و از تعهدات تامین اجتماعی برخوردار شود.
محمدی افزود: سازمان تامین اجتماعی انتظار دارد که با اصلاح ماده ۵ قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی، بخشی از مشکلاتی که کارگران ساختمانی درگیر آن هستند و با تامین اجتماعی مطرح می‌کنند حل شود تا تحت پوشش تامین اجتماعی قرار گیرند.
وی تاکید کرد: تا زمانی که کارگران مشمول این قانون نیستند، کماکان قانون سال ۵۲ شامل حال آن‌ها خواهد بود، به این ترتیب همه کارگران ساختمانی اعم از اینکه مشمول قانون سال ۸۶ باشند یا خیر، تحت پوشش قانون تامین اجتماعی هستند.
ثبت دیدگاه